Ozbekistan Gercekleri

Sureyya Yigit, Cambridge Univ.

Yasar Sari, Univ. of Virginia

Radikal Yorum,18 Mayis 2005

.

Türk cumhuriyetlerinin nüfusu en kalabalık olan Özbekistan'daki kanlı olaylar hem ülke hem de bölge için önemli ipuçları içermekte ve gelecek hakkında bizlere çeşitli senaryolar önerecek konumdadır. Son günlerde meydana gelen Andican'daki olayların nedenlerini altı yönden açıklamak mümkündür.

Güç odakları: Klanlar

Ülke üç güç odağına bölünmüştür: Semerkant, Taşkent ve Fergana Vadisi. Vadideki en kalabalık ve sanayileşmiş şehir Andican'dır. Özbekistan'da her caddede göreceğiniz Daewoo marka arabalar Andican'daki Uz-Daewoo Otomobil Fabrikası'nda imal ve monte edilmektedir. Fergana Vadisi'nin geleneksel muhafazakârlığı Andican'da da eser. Kerimov ve çeşitli Batılı yazarlar bu bölgeyi İslami köktenciliğin vatanı olarak görür. Halbuki Andican'da sinagogların ve kiliselerin varlıklarından hiç bahsetmezler. Halkın, inancına bağlı olması Kerimov'un gözünde ve dilinde İslami terörle eşanlamlı. Bu tutumun temel nedeni de dış desteği arkasına alabilmek. Söz konusu üç coğrafi güç odağı ülke yönetimini elde tutmak için rekabet eden aileler ve ittifakların oluşturduğu klanların denetimindedir. Fergana'nın 1980'lerin başında pamuk skandalının ortaya çıkmasıyla, dönemin Sovyet liderleri Andropov ve Gorbaçov tarafından yapılan temizlik sonucu başta dönemin Özbek Komünist Parti Sekreteri Raşidov olmak üzere iktidarı kontrol eden Fergana klanı temizlendi. Bu da Kerimov gibi Fergana'dan gelmeyen komünist partisi üyelerine iktidar yolunu açmıştır. Kerimov aslen Semerkant klanından olup 15 senedir ustalık ve kurnazlıkla, başa güreşen üç klanı da dengeledi. Andican olayları, Ferganalıların bu dengenden rahatsızlığını ortaya koydu.

...
Yazinin Tamami Icin Basliga Tiklayiniz.

.